Suriye sınırındaki mayınlar temizlendiğinde Gaziantep ve Kilis’te 2 antik kent ve çok sayıda höyük bilimsel kazılara yasaklı arkeolojik yerleşim alanları olmaktan çıkacak.
Gaziantep Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölüm Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Rifat Ergeç, yaptığı açıklamada, mayınlar temizlendiğinde çok önemli bir alanın arkeologlar için çalışma sahası olacağını söyledi.
Rifat Ergeç, Gaziantep ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin insanlığın kültürel anlamda ilk kez ortaya çıktığı ”Bereketli Hilal” içinde yer aldığını belirterek, sözlerini şöyle sürdürdü:
”Bu bölge aynı zamanda Anadolu platosunun sona erip Suriye düzlüklerinin başladığı doğu-batı hattı üzerinde uzanan coğrafî bir sınırdır. İnsanlığın en eski kültür merkezleri bu hattın üzerinde ya da hemen yakınındadır. Bugünkü Türkiye-Suriye ülke sınırı, aşağı yukarı bahsedilen bu hat üzerindedir.
Sınırın hem Türkiye hem de Suriye tarafında sayısı tam olarak tespit edilememiş arkeolojik yerleşim yerleri olan höyükler ile başta Kargamış ve Cyrrhus gibi antik şehirler yer almaktadır. Bunların hepsi de birer uygarlık merkezi olan Anadolu ile Suriye ve Mezopotamya arasındaki kültürel geçiş güzergahını oluşturmaktadır. Arkeoloji bilimi ve kültür tarihi açısından bu kadar önemli olan bölgede güzelim sanat eserleri ile mayınlar toprağın altında koyun koyuna yatıyor.”
Mayınlı Antik Kentler
Yapılan kazılar sonucunda Kargamış’ın aşağı şehir ile yukarı şehir ve aslında tarih öncesi dönemlere ait olan fakat sonradan akropol haline getirilen höyük kesimi olmak üzere üç ana bölümden oluştuğunun anlaşıldığını vurgulayan Rifat Ergeç, buradan elde edilmiş, büyük taş bloklar üzerine yapılmış resmi ve dini konulu kabartmaların halen Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde sergilendiğini kaydetti.
Cyrrhus Antik Kenti’nin ise Roma dönemi yerleşmesi olduğunu ifade eden Rifat Ergeç, şunları anlattı:
”Cyrrhus Antik Kenti, Kilis il merkezinin güney-batısında bulunuyor. Sonradan yapılan sınır düzenlemeleri sonucunda mayın tarlasının ortasında kalan Cyrrhus Antik Kenti’ni son 20-25 yıldan beri görmek mümkün olmamıştır. Gaziantep-Kilis sınır kesiminde bu 2 antik kentin yanı sıra birçok höyük de mayınlı saha içinde kaldığı için araştırılamamaktadır.”
”Mayınlar patlatılırsa tarihi eserler tahrip olur”
Rifat Ergeç, temizleme çalışmasının mayınlar patlatılarak yapılması halinde antik kentler ve höyüklerdeki eserlerin tahrip olacağının unutulmaması gerektiğini vurguladı.
”Mayınların patlatılmasının eserlerde yapacağı tahribatın boyutunu düşünmek insanın tüylerini diken diken yapmak için yeterli” diyen Rifat Ergeç, temizlik çalışmasının mayınlar patlatılarak yapılması halinde bütün kültür katlarının ve eserlerin tahrip olması gibi potansiyel bir tehlikenin söz konusu olduğunu vurguladı.
Rifat Ergeç, sınırdaki mayınlı arazilerin mayınlardan temizlenmesinin sağlayacağı faydanın iki bakımdan önemli olduğunu vurgulayarak, şunları kaydetti:
”Oldukça geniş bir alanda tarım yapılabilecek. Diğer yandan bu bölgede yapılacak kazılar sonucunda bulunacak taşınır eserlerin müzeleri doldurması, ören yerlerinin düzenlenerek turizme açılması, bilimde ve turizmde itibar seviyemizi yükseltecek.
Kargamış gibi tüm dünyaca merak edilen bir ören yerinin kazılarının tamamlanması, meydana çıkarılacak antik kentin ziyarete açılması, özellikle kültür turizmi bakımından büyük bir kazanım olacaktır. Hele bir de Geç Hitit Sarayı’nın Tören Salonu’nun Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nden getirilecek kabartmalı taş blokların en azından fiberglas kopyaları yerlerine konulursa, oluşacak muhteşem atmosferi düşünmek bile insanı şimdiden heyecanlandırıyor. Hitit medeniyeti gibi sadece Anadolu coğrafyasına ait bir kültürün, dünyada başka benzeri olmayan bir sarayına ait taht salonunu orijinal malzemesiyle düzenleyip dünya turizmine açmanın ülke tanıtımı ve maddi getirisi bakımından önemini herhalde turizm yatırımcıları ve planlamacılar çok daha gerçekçi biçimde değerlendirebilir.”
Rifat Ergeç, hem bir Türk vatandaşı hem de bir arkeolog olarak Kargamiş ve Cyrrhus antik kentlerinin ve höyüklerin bulunduğu alanların bir an önce mayınlardan temizlenmesini, bu arkeolojik alanların insanlığın hizmetine açılmasını temenni ettiğini bildirdi.
11.Haziran.2009, Cumhuriyet
