Bukranion

[sonerium]

Samothraki Arsinoe.jpg

Bukranion, Bucranium olarak da bilinir, kurban edilen öküzün iskeletinden oluşan bezeme örgesi.

Bukranion.jpg

Kurban edilen öküzün kafasının tapınağın ahşap çatı kirişlerine asıldığı törenlerden kaynaklanmıştır. Örge daha sonra Dor düzenindeki tapınakların sütunları üstündeki lento ve frizlerde taşa oyularak yapılmıştır. Çoğunlukla askı çelenkler arasında almaşık düzende işlenmiştir. En erken örneği, Irak'ta, İÖ 5000'e tarihlenen bezeli bir çömleğin üstünde rastlanan bu motif, Mısır ve Mezopotamya mühürlerinde de görülür. Örge daha sonra boğa ve çift balta kültüyle ilişkili olarak Tunç Çağında Girit'e girmiştir. Girit'te defne dallarından bir çelenkle süslenmiş boğa başlarına rastlanmıştır.
Roma lahit ve ostotheklerinde de bukranion yapma geleneği göze çarpar. Roma örneklerinde defne dalından çelenk yoktur. Boğa başı bukranionlarının yanı sıra canlı gösterilmiş koç, teke gibi hayvanların başları ile de volütlü başlıklar oluşturulduğu görülür.
Bukranion örgesi daha yakın zamanlarda Rönesans mimarlığında da kullanılmıştır.

C. Başaran, Anadolu Kozmopolit Başlıkları, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, 1999.

[soba borusu]

peki ahşap sanatından örnek varmı elimizde