İzmir’in bilinen 5 bin yıllık tarihini 8 bin 500 yıla çıkaran Yeşilova’daki kazıların bu yılki bölümünün başladığı, kazıların ilk 20 gününde müzede sergilenebilecek kalitede 10’a yakın eser çıkarıldığı, Bornova Belediyesinin de kazı bölgesinde çeşitli uygulamalar yapacağı bildirildi. Kazı heyeti başkanı ve Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümünden Yrd. Doç. Dr. Zafer Derin, yaptığı açıklamada, Yeşilova höyüğünde 2009 yılı kazılarının 6 Temmuz’da başladığını ve eylül ayının sonuna kadar süreceğini söyledi.
Kazılara Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ege Üniversiteli ve Bornova Belediyesinin önemli katkıda bulunduğunu belirten Yrd. Doç. Dr. Derin, İzmir’in en eski tarihini gün ışığına çıkarmak istediklerini kaydetti. Bugüne kadar çıkarılan eserler ile İzmir’in tarihinin 5 bin yıl öncesine kadar uzadığının tespit edildiğini ancak Yeşilova’daki kazılarla kentin tarihinin 8 bin 500 yıl geriye gittiğinin belirlendiğini ifade eden Derin, şunları söyledi: ”Kazılarla İzmir’e ilk yerleşen topluluğun nasıl yaşadığını, hangi ırka sahip olduğunu anlamaya çalışıyoruz.
Üç dönemdir devam eden kazılarla önemli bilgi ve belgelere ulaştık. En eski katların tarihlerine ulaşamadık ama 8 bin 500 yıl önceye giden radyokarbon tarihleri var. 8 bin 500-9 bin yıl önce ilk yerleşimin başladığını, insanların sazdan otlardan birtakım evler yaparak hayvancılık, avcılık yaptığını, ilkel yaşam tarzı sürerek yerleşik hayata geçtiğini görüyoruz. Burada yaşayan ilk insanların kültürlerinin ilerlemiş olduğunu ve kendi mühürleri bulunduğunu, yönetim tarzları olduğunu anlıyoruz. Yaklaşık 300 metre çapında bir alanda yerleşmişler, dağınık yerleşim var. Günlük yaşamlarında kullandıkları taş aletleri, çanak çömleği, birçok şeyi açığa çıkarmış durumdayız.”
İLK 20 GÜNDE 10 ESER ÇIKTI
Yrd. Doç. Dr. Derin, üç dönemdir devam eden kazılarda İzmir Arkeoloji Müzesi’ne yaklaşık 500 eser verdiklerini belirterek, şöyle konuştu: ”Bu yılki kazıların ilk 20 gününde de 10’a yakın müzelik eseri gün ışığına çıkardık. İğneyle kuyu kazar gibi kazı yapıyoruz. Öğrenci arkadaşlarım kazılarda görev alıyor. İşçi desteğini de sağladık. Çalışmalar uzun yıllar devam edecek. Bakanlar Kurulu kararıyla kazı alanı ören yeri haline geldi. İzmir’in en eski geçmişini öğreneceğiz. Güneydoğu Avrupa’nın, Yunanlıların da büyük oranda köklerinin yattığı yerlerin bu bölgeler olduğunu tahmin ediyoruz.
Kazı alanı Bornova Ovası’nın ortasında, 300 metre çapında, benzer yerleşimlerin yapıldığı 3 alan var. Bu alanlar tarih öncesi dönemin yerleşim yerleri.” Yrd. Doç. Dr. Derin, İzmir’in bilinen en eski yerleşim yerinin tesadüf sonucu ortaya çıktığını söyledi. 2003 yılında bölgede toprak çıkaran işçilerin bazı parçalar bulduğunu ve tesadüf sonucu bu eserlerin kendisine geldiğini belirten Derin, bölgede çalışmalara başladığını ve kazıların başlamasıyla kentin tarihinin değiştiğini kaydetti.
Kazı bölgesinin koruma amaçlı imar planlarının yapıldığını, bölgenin sit ilan edildiğini belirten Derin, ”Koruma çalışmalarıyla arkeolojik çalışmalar için imkan tanındı. Gelecek kuşaklara bırakılacak en değerli miraslardan biri İzmir’in tarih öncesi dönemi ve bu dönemin sergilendiği kazı alanlarıdır. Böyle alanlar turistlerin büyük ilgi gösterdiği alanlardır. Daha şimdiden dünyanın birçok bölgesinden bilim adamları çalışmalarımızı takip ediyor ve kazılara katılmak istiyor” dedi.
8.500 YIL ÖNCEKİ YAŞAM TARZINI GÖRÜLEBİLECEK
Bornova Belediye Başkanı Kamil Okyay Sındır, Yeşilova’da yapılan kazılarla İzmir’in en eski yerleşim alanının Bornova olduğunun ortaya çıktığını, Yeşilova Höyüğü’ndeki kazılara büyük önem verdiğini söyledi. Kazı çalışmalarına her türlü maddi ve manevi desteği sağladıklarını belirten Sındır, kazı alanı yakınlarındaki bir bölgenin sit derecesini de 3’e indirdiklerini ve burada 8500 yıl önceki yerleşimi ve yaşam koşullarını sergilemek istediklerini kaydetti.
Kazı alanına gelecek kişilerin bölgeyi ziyaretinde ilk çağlardaki yerleşim ve yaşam koşullarını görme fırsatı bulacağını ifade eden Sındır, şunları söyledi: ”Kazı alanının hemen yakınlarına çıkarılan eserlerin sergileneceği küçük bir müze yapmak istiyoruz. Ayrıca o yıllarda insanların yaşadığı sazdan ottan evlerin benzerleri yapılacak. Yine o evlerin yakınlarına ilkel fırınlar inşa edilecek. Ürettikleri mısırı nasıl öğüttükleri ziyaretçilere uygulamalı gösterilecek.
Neolitik devir öncesi ve sonrası çocuklara, gençlere, bizlere, büyüklere anlatılacak, gösterilecek. O devirleri anlatan eğitimler verilecek. ‘Kendin yap, kendin öğren’ tarzında o devirleri yaşatan bir mekan oluşturulacak. Bornova’ya gelen yerli veya yabancılar mutlaka gelmek, orayı görmek isteyecek.” Sındır, kazıevi projesi de hazırlayacaklarını ve kazıların en büyük eksikliğini böylece gidereceklerini sözlerine ekledi.
13.Ağustos.2009, Yeni Asır
