Katakomblar ilk Hıristiyan mimari örnekleri olarak görülebilirler. Katakombs sözcüğü Yunancada “mağara” anlamına gelmektedir. Roma şehrinin altında yapılmış olan ilk Hıristiyan mezarları olarak da bilinir. İlk Hıristiyanların sığınak yeri olarak kullandıkları ve dinsel ibadetlerini de kimi zaman burada gerçekleştirdikleri düşünülmektedir.
Katakomblar 150 km boyunca 1 m. genişliğinde tüf malzemeden inşa edilmiş koridorlardır. Üst üste ve boyunca dizili mezar nişleri şeklinde yapılmışlardır. Bu mezarlara M.S 1. yüzyıldan 9. yüzyıla kadar yaklaşık 750.000 kişi gömülmüştür.
Katakombların en ilgi çekici unsurlarından birisi duvarlar resimleridir. Bu resimler dinsel öğeler içermektedir. İsa’nın ve diğer peygamberlerin hayatlarından sahneler görülebilir. Bu mezarlarda döneminde eski ahit (Tevrat) sahnelerine de sıkça rastlanmaktadır.
Katakomblardaki erken Hıristiyan resimleri realist değildir. Anlatım olarak simgesel bir çizgileri vardır. Örneğin İsa’nın çarmıha gerilme sahnesi haç olarak motifleşirken, din uğruna ölenler palmiye, İsa’ya inananlar ise koyun olarak betimlenir. Balık sözcüğü önemlidir. Yunanca balık sözcüğünün baş harfleri aynı zaman “İsa Mesih Tanrı’nın Oğlu, Kurtarıcı” sözcüklerinin baş harflerini de verir. Güvercin, geyik ve tavus kuşu resimleri de kısa süre sonunda betimlenmeye başlanmış ve anlam olarak arındırıcı vaftizi simgelerler.
Katakomb resimleri acele ile yapılmıştır. Karanlık bir ortamda yapıldıkları için açık renkler kullanılmıştır. Yüzler ve ayrıntı betimlemelerine dikkat edilmiş fakat perspektiften yoksundurlar. Amaç olarak duyguların simgesel anlatımı hedeflenmiştir.
Kaynak: Görsel Sanatlar Ansiklopedisi, Görsel Yayınları, İstanbul 1983.
Yazar: lucienne
