Bunlar yağ şişeleridir. Bu kaplar evlenmeden ölen erkeklerin vücutlarına kutsal yağ sürmek için kullanılır, ayrıca mezarlarda çok sayıda ele geçer. En erken örnekleri İ.Ö. 700 kadar gider. İÖ. Erken 6. yy da oval gövdelidir, hydria ya da bir Amphora’ya benzer. İ.Ö. 6. yüzyıla doğru omuzlu örnekler ortaya çıkar. Bu form kaideye doğru incelir. Silindirik formlar ilk kez İ.Ö. 6. yy 3. çeyreğinde görülür ve İ.Ö. 5. yy da çok yaygınlaşır. Beyaz zeminli silindirik formlar cenazelerde kullanılırdı. İ.Ö. geç 5. yy da üretilen çok büyük boyutlu lekythoslar mezar taşı olarak kullanılmıştır. Lekythos lar kendi içinde farklı gruplara ayrılır.
a. Deianeira Lekythos:
Form İ.Ö. 6. yy da kendi içinde iki gruba ayrılır. Uzun oval gövdeliler ve küresel gövdeliler. Uzun oval gövdeliler İ.Ö. 6. yy da görülür. Küresel gövdeli olanlar ise İ.Ö. 6.yy dan İ.Ö. 4. yy sonuna kadar devam eder. Form 300 yıl devam eder. En erken örneklerinde yuvarlak gövdeli, alçak geniş kaideli, dışbükey ağızlı, dikey kulpludur. Gövdenin gelişiminde omuz ve gövde altı kademeli olarak düzleşir. Kaide kısalır, genişliğini kaybeder, kalın halka kaide olur. Ağız ve gövde birleşiminde yer alan yiv İ.Ö. 4. yy sonunda önemini yitirir. Geç döneme doğru ağız genişler, kulplar çoğunlukla gövdenin üst kısmından çıkar ve boyunda yer alan yive birleşir.
b. Bodur Lekythos:
Şişkin gövdeli, geniş kaidesi ile İ.Ö. geç Arkaik Dönem’e kadar gider. İ.Ö. 5. yy 2. yarısına kadar çok yaygındır. Siyah firnisli olanları ise İÖ. 450 den önce üretilmez. Kendi içinde alt gruplara ayrılır. Siyah ve sade örnekler (İ.Ö. 5. yy), desenli örnekler (İ.Ö. 5. yy) , dik dudaklılar (İ.Ö. 5. yy), küçük ve geç örnekler. Geç ve bodur örnekler bodur lekythosların popüler formudur. Bu form İ.Ö. 4. yy da çok yoğun olarak görülür. Bunların en erken örnekleri İ.Ö. 430 aittir. Şişkin gövdesi 4. yy sonuna kadar görülür, fakat İ.Ö. 4. yy içinde genişliği ve uzunluğu değişir, form daha uzundur, ayak daha kısadır, gövde daha dardır, ağız daha fazla genişler. Bu dönemde firnisin kalitesi düşer.
Hazırlayan: Rabia Aktaş
Kaynakça:
Brian A. SParkes, Lucy Talcott, The Athenian Agora, Vol. XII, Black and Plain Pottery of the 6th,5th, and 4th Centuries B.C., New Jersey, 1970.
Susan I. Rotroff, The Athenian Agora, Vol. XXIX, Hellenistik Pottery, Athenian and İmported Wheelmade Table Ware and related Materia, New Jersey, 1997.
